ଶ୍ରାବଣ ମାସର ମହାନତା ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ ଓ ଜଣାନ୍ତୁ : ଓମଟିଭି ମଧୁର ବାଣୀ : ବିଦ୍ୟାଧର ବାରିକ (ମଧୁ)

ଶ୍ରାବଣ ମାସର ମହାନତା ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ ଓ ଜଣାନ୍ତୁ : ଓମଟିଭି ମଧୁର ବାଣୀ : ବିଦ୍ୟାଧର ବାରିକ (ମଧୁ)

ବଣ ମାସରେ ଶିବଙ୍କ ମସ୍ତକରେ ଜଳଲାଗି କଲେ ବା ରୁଦ୍ରାଭିଷେକ କଲେ ଜୀବର ସମସ୍ତ ଦୁଃଖ ଲାଘବ ଓ ଦୁଷ୍ଟ ଶକ୍ତି କବଳରୁ ରକ୍ଷା ମିଳିବା ସହ ସମୃଦ୍ଧି ତଥା ମନୋବାଞ୍ଛିତ ଫଳ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ବୋଲ୍ ବମ୍ ପରମ୍ପରା ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ରହିଥିବା ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିବା ବେଳେ ଏହା ପଛରେ ଏକ ପୌରାଣିକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ରହିଛି । 

କାହିଁ କେତେ କାଳର କଥା, ସ୍ୱୟମ୍ଭୁ ମନୁ ନିରାକାର ବ୍ରହ୍ମଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ସର୍ଜନାର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଆଷାଢ ମାସ ଶୁକ୍ଳ ତ୍ରୟୋଦଶୀ ତିଥି କର୍କଟ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଗୁରୁବାର ଦିନ ପୃଥିବୀ ଜଳମୟ ହେଲା । ଆଦ୍ୟରେ ଏକ ସୁନ୍ଦରୀ ଲଳନା ଜନ୍ମ ନେଲେ । ସେ ହେଲେ ଆଦିମାତା । ନିରାକାର ବ୍ରହ୍ମ ଓ ଆଦିମାତାଙ୍କ କଳାରୁ ସୁଗୁଣ ଜ୍ୟୋତିର୍ମୟ ତିନି ଜଣ ବାଳକ ଜନ୍ମ ନେଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ, ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ମହେଶ୍ୱର । କାଳକ୍ରମେ ଦିତୀ ଓ ଅଦିତୀ କଶ୍ୟପଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ସୁର ଓ ଅସୁରଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦିଅନ୍ତି । ସୁର ଓ ଅସୁରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲେ ଅବିରତ ସଙ୍ଘର୍ଷ । ରାଜା ବଳି ଜଣେ ସତ୍ୟବାନ, ଦାନୀ ଓ ନ୍ୟାୟବନ୍ତ ରାଜା ଭାବେ ରାଜୁତି କରୁଥିବା ସମୟରେ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ମୁତାବକ ସୁର ଓ ଅସୁରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନରୁ ଯାହା ମିଳିବ, ସୁର ଓ ଅସୁର ତାହାକୁ ସମାନ ଭାବେ ବାଣ୍ଟି ନେବାର କଥା ହେଲା । ଚାଲିଲା ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୁର ଅସୁର ସମୁଦ୍ରରୁ ନିର୍ଗତ ପଦାର୍ଥ ନେବା ପରେ ବାସୁକୀଙ୍କ ମୁଖରୁ ହଳାହଳ ଗରଳ ବାହାରିଥିଲା । ସେହି ଗରଳ ସାରା ସୃଷ୍ଟିର ଜୀବଙ୍କ ପାଇଁ ଆସନ୍ନ ବିପଦ ପାଲଟିଥିଲା । ସୃଷ୍ଟି ରକ୍ଷା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେହି ହଳାହଳ ବିଷକୁ ସଂହାର କର୍ତ୍ତା ହର ହର ମହାଦେବ ପାନ କରିଥିଲେ । ବିଷ ଜ୍ଜ୍ୱାଳାରେ ତାଙ୍କର କଣ୍ଠ ତଟ ନୀଳ ବର୍ଣ୍ଣ ଧାରଣ କରିଥିଲା । ସେଥି ପାଇଁ ତାଙ୍କର ନାମ ନୀଳକଣ୍ଠ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ସମ୍ବୋଧନ କରାଯାଏ । ସବୁ ଦେବତା, ଗନ୍ଧର୍ବ ଆକୁଳରେ ଆଦିମାତା ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କଲେ । ମାତା ଦୁର୍ଗା, ଗଙ୍ଗା ରୂପରେ ଦେବଦେବ ମହାଦେବଙ୍କ ଉପରେ ଶୀତଳ ଜଳଧାରାରେ ଅଭିଷେକ କଲେ । ଏହା ଶ୍ରାବଣ ମାସରେ ହୋଇଥିଲା । ଏଥି ପାଇଁ ନିଜେ ଶିବ ଆଦିମାତାଙ୍କର ନାମ ହରଚଣ୍ଡି ରଖିଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ପୁରାଣ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ରଚନା ଅଛି, ଶିବ ଜଳରେ ସନ୍ତୋଷ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଗଙ୍ଗାଙ୍କର ଶୀତଳ ଜଳଧାରାରେ ମହାଦେବଙ୍କର ବିଷ ଜ୍ଜ୍ୱାଳା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା ଓ ସେହି ଦିନ ଠାରୁ ଗଙ୍ଗା ଶିବଙ୍କ ଜଟାରେ ବାସ କଲେ । ଶ୍ରାବଣ ମାସରେ ଜଳଲାଗିର ପ୍ରଥା କାବ୍ୟ ତଥା ପୌରାଣିକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଲିଖିତ ଥିବାର ଦେଖାଯାଇଛି । ଏହାର ଅନ୍ତରାଳରେ ଏକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଥିବାର ନଜିର ରହିଛି । ବାନର ରାଜ କେଶରୀ, ଏକ ମାୟାବୀ ରାକ୍ଷସର ମାୟାକୁ ବୁଝି ନପାରି ଯୁଦ୍ଧରେ କ୍ଷତାକ୍ତ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁ ମୁଖରେ ପଡ଼ିଥିଲେ । ମହର୍ଷି ମାତଙ୍ଗଙ୍କ ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ ପ୍ରଥମେ ନାରୀ ଭାବେ ଅଞ୍ଜନା, କାଉଡ଼ିଆ ଭାର ନେଇ ଶିବଙ୍କ ମସ୍ତକରେ ଜଳଲାଗି କରି ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ପ୍ରାଣ ରକ୍ଷା କରି ପାରିଥିଲେ । ସେତେବେଳର କାଉଡ଼ିଆ ‘ବୋଲ୍ ବମ୍’ ପ୍ରଥା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଲଗା ଥିଲା । କାଉଡ଼ିଆମାନେ ଭାର ନେଇ ଯିବାର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ନୀତି ନିୟମ ମଧ୍ୟରେ ରହୁଥିଲେ । ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ସେବା, ପରୋପକାରିତାର ଭାବନା ସଦା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରହୁଥିଲେ । ଏହା ଦ୍ୱାରା ନିଜର ତଥା ପରିବାରର ଉପକାର ସାଧନ ହେଉଥିବାର ବିଶ୍ୱାସ ସେମାନଙ୍କର ରହୁଥିଲା । ଭାରକୁ ଭୂମିରେ ନରଖି ବୃକ୍ଷର ଡାଳ, କାଷ୍ଠ କିମ୍ବା ଧାତୁ ନିର୍ମିତ ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ରଖୁଥିଲେ । ଝାଡ଼ା, ପରିସ୍ରାଦି ଗଲେ, ପୁନର୍ବାର ସ୍ନାନ କରି ସୂଚୀମନ୍ତ ହେଉଥିଲେ । କିନ୍ତୁ, ବର୍ତ୍ତମାନର ବୋଲ୍ ବମ୍ ପ୍ରଥା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଆରା । ଭକ୍ତି ନାମରେ ଏକ ପ୍ରହସନ କରା ଯାଉଅଛି । ପୁରାଣ ଶାସ୍ତ୍ର କହେ-ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ୧୨ଟି ସ୍ଥାନରେ ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ରହିଛି । ଯଥା-୧.ସୋମନାଥ, ୨.ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ, ୩.ଓଁକାରେଶ୍ୱର, ୪.କାଶି ବିଶ୍ୱନାଥ, ୫.ତ୍ର‌୍ୟମ୍ବକେଶ୍ୱର, ୬.ରାମେଶ୍ୱର, ୭.ଭୀମେଶ୍ୱର, ୮.ମହାକାଳେଶ୍ୱର, ୯.ହଟକେଶ୍ୱର, ୧୦.ମଙ୍ଗେଶ୍ୱର, ୧୧.କେଦାରନାଥ ଓ ୧୨.ବୈଦ୍ୟନାଥ ଇତ୍ୟାଦି ଶୈବ ପୀଠମାନଙ୍କରେ ବେଶି ଭିଡ଼ ଜମିଥରଏ । ସେହିପରି ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମ ସେତୁବନ୍ଧ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସମୁଦ୍ରତଟରେ ବାଲୁକାର ଏକ ଶିବଲିଙ୍ଗ ନିର୍ମାଣ କରି ପୂଜା କରିଥିଲେ । ତାହାର ନାମ ରାମେଶ୍ୱର ଥିଲା । ପ୍ରଭୁଙ୍କ କହିବା ଅନୁସାରେ ରାମସ୍ୟ ଈଶ୍ୱର-ଯଥା ରାମେଶ୍ୱରଃ । ଏ କଥା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମାତା ପାର୍ବତୀ ମହାଦେବଙ୍କୁ ପଚାରିଥିଲେ-ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମ ଆପଣଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଆରାଧ୍ୟ ଭାବେ ପୂଜା କରି ଆପଣଙ୍କ ନାମ ରାମେଶ୍ୱର ରଖିଲେ ଓ ଆପଣଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଈଶ୍ୱର ଭାବେ ଅଭିହିତ କଲେ । ହେଲେ, ଦେବ ଦେବ ମହାଦେବ ଉତ୍ତରରେ କହିଥିଲେ-ତାହା ଭୁଲ୍, ରାମେଶ୍ୱରର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ରାମ ଯସ୍ୟ ଈଶ୍ୱର ।